بندر دیلم یکی از شهرستان های استان بوشهر است. اهالی بندر دیلم آریایی نژادند و زبان فارسی‌را ‌با گویش لری و بندری صحبت می‌کنند. مردم این شهرستان مسلمان و شیعه مذهبند. ازآن جایی که شهرستان دیلم بندری است در کنار آب های خلیج فارس بیش ترین صنایع دستی این منطقه، صنایع دستی ساحلی است که مهم ترین آن لنج سازی و قایق ‏سازی است. لنج سازی و قایق سازی از قدیمی ترین و مهم ترین صنایع دستی این شهرستان بندری است و که از قدمت زیادی برخوردار است. این صنعت در سال های اخیر به واسطه افزایش مبادلات دریایی و صید ماهی از رونق زیادی برخوردار شده است نیروی شاغل این صنعت منحصر به همان گلافان(سازندگان لنج و قایق) قدیمی است. مصالح اولیه مورد نیاز، چوب های جنگلی مقاوم در مقابل رطوبت برای اسکلت و تخته‏های مرغوب هندی به نام سای برای بدنه است. بقیه مصالح مورد نیاز از محل تهیه می شود. هنوز وسیله کار گلافان بسیار ابتدایی است که سبب کندی کار و کمی تولید سالیانه می ‏شود.

مکان های دیدنی و تاریخی

بندر قدیمی مهروبان در 24 کیلومتری شمال بندر دیلم قرار داشت. آثار خرابه های این بندر هم اکنون درمحلی به نام تل امام زاده مشهود است. حدود 20 کیلومتری بندر دیلم در حوالی خور امام حسین که امروزه یکی از مراکز تاسیسات نفتی جنوب است آثار خرابنه های بندر سی نیز باقی مانده است. 

صنایع و معادن

از صنایع و معادن بندر دیلم اطلاعات مستندی در دست نیست.  

کشاورزی و دام داری

کشاورزی در این منطقه از رونق چندانی برخوردار نیست و علت آن هم کمبود آب و وجود زمین های نامساعد و سست شنی است. تنها قسمت های کمی از این بخش زیر کشت گندم و جو قرار گرفته که به صورت دیم کاشته می شود. تنها معادن این بخش را یک معدن شن و ماسه در 20 کیلومتری غرب بندر دیلم و دو معدن سنگ در 30 و 35 کیلومتری شمال شرقی بندر دیلم تشکیل می دهند. اساس اقتصاد دیلم در درجه اول بر تجارت و در درجه دوم بر ماهی گیری و کشاورزی و دام داری استوار شده است. دیلم از دیرباز بندری بوده که اهالی آن به کار تجارت می پرداختند و از طریق خلیج فارس با کشورهای همسایه جنوبی به داد و ستد مشغول بودند. از این بندر بیش ترین داد و ستد با کشورهای امارات متحده عربی و کویت صورت می گرفته است. علاوه بر آن ماهی گیری از مشاغل عمده اهالی است که مقادیری از ماهی های صید شده به سایر نقاط صادر می شود. 

 

مشخصات جغرافیایی

بندر دیلم در طول جغرافیایی 50 درجه و 9 دقیقه و عرض جغرافیایی 30 درجه و 3 دقیقه و ارتفاع 10 متری از سطح دریا قرار دارد. این بندر در 232 کیلومتری شمال غربی بندر بوشهر و در 72 کیلومتری جنوب شهرستان بهبهان (در استان خوزستان) در ساحل خلیج فارس قرار دارد. همسایه گان این شهرستان از شمال شهرستان بهبهان و بندر ماهشهر (‌ از استان خوزستان ) از شرق استان کهگیلویه و بویر احمد، از جنوب بندر گناوه و از غرب آب های خلیج فارس هستند. آب و هوای دیلم گرم و مرطوب است.  

 

وجه تسمیه و پیشینه تاریخی

مهروبان، مهرویان، ماهی رویان و یا ماهی روان که بعضی از جغرافی نویسان و مورخان در محل و موضع آن دچار تردید و اشتباه شده اند، در حقیقت در چهار فرسخی یا 24 کیلومتری شمال بندر دیلم امروز قرار داشته است. این بندر بندری پر رونق و معروف بود. پس از ویرانی بندر مهروبان، که گویا در عصر مغول یا کمی قبل از آن روی داده است، بر رونق بندر دیلم افزوده شده است. اگر چه نام بندر دیلم را در نوشته های 150 سال اخیر می بینیم اما از چند قرن قبل از این نیز دارای رونق بوده است. این بندر در 12 فرسخی جنوب شهرستان بهبهان در استان خوزستان، و در 36 فرسخی شمال غربی بندر بوشهر در ساحل دریا قرار گرفته است. آثار بازمانده بندر استخر و بندر ابوالهوا در فاصله هجده کیلومتری بین بندر دیلم و بهبهان دیده می شود. امروزه بندر دیلم مرواریدی کوچک بر تارک خلیج بزرگ فارس است. مسیرهای ارتباطی به این شهرستان عبارت اند از:
راه اصلی بندر دیلم – گناوه به سمت جنوب شرقی به طول 67 کیلومتر
راه فرعی بندر دیلم – هندیجان – بندر ماهشهر به سمت شمال غربی
راه فرعی بندر دیلم – سردشت – بهبهان